Historia Liceum Ogólnokształcącego

W życiu małych lokalnych środowisk, takich jak miasto Mogielnica i okolice zawsze duże znaczenie odgrywały szkoły. Jest rzeczą oczywistą, że małe miasto nigdy nie dorówna możliwościami w dziedzinie nauki, kultury i innych dziedzin życia ekonomiczno – społecznego dużym miastom, które dysponują potężnymi możliwościami gospodarczymi, potencjałem naukowym i kulturalnym. W tej sytuacji szczególnie istotne miejsce zajmuje szkolnictwo, będące często jedynym ośrodkiem życia nie tylko w zakresie pracy dydaktyczno – wychowawczej, która jest podstawową formą działalności systemu edukacji, ale również spełnia ona wiele funkcji w dziedzinie kultury, sportu i innych dziedzin życia społecznego.

Tradycje szkolnictwa średniego na terenie Mogielnicy sięgają okresu międzywojennego. W 1919 roku powstało Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie w Mogielnicy, które istniało do 1932 roku. W tym okresie wykształciło ono kilkanaście roczników młodych nauczycieli, którzy przez kilkadziesiąt następnych lat stanowili podstawową kadrę mogielnickiej oświaty. Wielu z nich wyróżniło się patriotyzmem w okresie II wojny światowej i w latach powojennej odbudowy.

Początki Liceum Ogólnokształcącego w Mogielnicy sięgają okresu II wojny światowej. Wiąże się ona z tajnym nauczaniem na naszym terenie. Wczoraj naszego Liceum to praca grupki ludzi, którzy z narażeniem życia złotymi literami zapisali chlubne karty tej szkoły. Ucisk kary, groźby okupanta nie przeraziły ich, ani młodzieży. Wbrew zamiarom okupantom hitlerowskim skazujących naród na ciemnotę, młodzież potajemnie zdobywała wiedzę, uczyła się pilnie z niebywałym uporem pokonując strach i trudne warunki. Szkoła ta powstała w konspiracji przetrwała do dziś, a w Polsce niewiele mamy takich szkół, bo przeważnie po wyzwoleniu przerywały swą działalność.
Jesienią 1939 r. przystąpiła do uczenia pani Helena Waśniewska-Sawicka. Od początku 1940 r. tajne nauczanie prowadzili również: Tadeusz Jaroszkiewicz, Eugeniusz Sawicki, Stefan Kozłowski i Witold Pikiewicz. Za ich przykładem poszli inni: małżeństwo Stanisława i Józef Lewandowscy, bracia Jankowie Każde z nich zajmowało się kompletami liczącymi ponad 20 dzieci, realizując z nimi program klas I, II, i III gimnazjum ogólnokształcącego.
W październiku 1942 r. nastąpiło połączenie oddzielnych kompletów w jedną całość, która otrzymała nazwę Tajnych Kompletów Gimnazjalnych. Na dyrektora uczący nauczyciele wybrali z pośród siebie Eugeniusza Sawickiego magistra filologii polskiej. Po powstaniu warszawskim przybyli do Mogielnicy i współpracowali do wyzwolenia nauczyciele szkół warszawskich: Kazimierz Kwiek, Stefan Bombiński, Jan Pieprzyk, Roman Lewandowski, Jerzy Wieloch. Lekcje odbywały się w domach prywatnych nauczycieli i uczniów w małych grupach. Łącznie uczęszczało ok. 150 uczniów. Trudno jest ustalić dokładne dane, gdyż warunki konspiracyjne nie sprzyjały prowadzeniu pełnej dokumentacji. Był jednak zwykły zeszyt zawierający nazwiska uczniów i ich oceny roczne. W razie niebezpieczeństwa łatwo mógłby być zniszczony. Z relacji państwa Sawickich wynika, że ten pierwszy dokument naszego liceum albo uległ zniszczeniu, albo gdzieś się zawieruszył.
Młodzieży nie wydawano żadnych świadectw, jedynie podając uzyskane oceny roczne. Tak było również z uczniami, którzy w czerwcu 1944 r. kończyli 4 klasę gimnazjalną. Zatem jedynymi dokumentami z okresu okupacji są wyłącznie:
1. Orzeczenia komisji weryfikacyjnej przy Kuratorium Oświaty i Wychowania o pracy w tajnym nauczaniu wydane dla grona nauczycielskiego.
2. Świadectwa ukończenia 4-letniego gimnazjum w roku szkolnym 1943-1944 wydane przez Komisję Oświaty i Kultury w Grójcu w czerwcu 1945 r.
3. Świadectwa promocyjne wystawiane przez tę samą Komisję uczniom młodszych klas.
Pełna dokumentacja zaczęła być gromadzona dopiero po wyzwoleniu.

Tajne Komplety Gimnazjalne były zgłaszane do Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury w Grójcu. Egzaminy sprawdzające były przeprowadzane przed komisją co roku. Odbywały się one w majątku p. Wolszakiewicza lub na Belwederze. Wizytatorami z ramienia Komisji byli: K. Lewkowski, Ardatiew, W. Ziemacki.
Na zakończenie roku szkolnego 1942-1943 została wydelegowana do Mogielnicy komisja egzaminacyjna złożona z wykwalifikowanych nauczycieli tajnego Liceum Ogólnokształcącego w Grójcu w celu przeprowadzenia egzaminu młodzieży objętej kompletami T. Jaroszkiewicza i H. Waśniewskiej-Sawickiej. Wynik egzaminu był pozytywny. Podczas ferii letnich w 1943 r. wyłoniła się myśl skomasowania akcji nauczania w jedną całość. Przemawiały za nią:
1. Zrozumienie przez ogół rodziców potrzeby kształcenia dzieci. Konsekwencją tego był później duży pęd młodzieży do nauki.
2. Potrzeba nadania akcji nauczania jednolitego kierunku wychowawczego i naukowego, podniesienie poziomu nauczania na jeszcze wyższy stopień poprzez obsadzenie poszczególnych przedmiotów nauczycielami, którzy mogli wykazać się w zakresie każdego z nich jak największą wiedzą i umiejętnościami dydaktycznymi.
3. Podniesienie prestiżu placówki w oczach miejscowego społeczeństwa. Pierwszym osiągnięciem w tym kierunku był wynik egzaminu komisyjnego.
Następstwem byłoby zalegalizowanie placówki poprzez tajne władze oświatowe i w dalszej konsekwencji wyposażenie jej w pełne prawa.
Powiatowa Komisja Oświatowa odniosła się pozytywnie do tej myśli uzależniając jej realizację od spełnienia jednego warunku: stanowisko dyrektora musiał objąć wykwalifikowany nauczyciel średniej szkoły ogólnokształcącej. Wybór padł na osobę Eugeniusza Sawickiego.
W drugiej połowie sierpnia 1943r. odbyło się w Mogielnicy zebranie zainteresowanych osób z udziałem dwóch członków Komisji, podczas którego zapadła decyzja powstania 1 IX 1943r. kompletu tajnego nauczania w zakresie szkoły ogólnokształcącej. Członkowie Komisji akceptowali kandydaturę E. Sawickiego na kierownika i następujący skład grona nauczycielskiego: T. Jaroszkiewicz, S. Kozłowski, E. Pieprzyk, W. Pikiewicz, H. Waśniewska-Sawicka i J. Wieloch. Od września 1943r. działały 4 klasy gimnazjalne liczące ogółem 70-80 uczniów. Młodzież rekrutowała się ze Środowisk: nauczycielskiego, urzędniczego, chłopskiego i rzemieślniczego.
W roku szkolnym 1943-1944 szkoła wydała pierwsze świadectwa ukończenia 4-letniego gimnazjum (tzw. mała matura). Jesienią 1944 r. zgłosiły się do nauki w znacznej liczbie dzieci uciekinierów z Warszawy po upadku powstania warszawskiego. 19 stycznia 1945 r. za zgodą Komendanta Wojskowego Miasta, rozpoczęto z młodzieżą objętą tajnym nauczaniem, jawną naukę na poziomie średniej szkoły ogólnokształcącej. We wrześniu 1945 r. pod egidą Zarządu Miasta powstało Samorządowe Gimnazjum Ogólnokształcące. Borykało się ono z trudną sytuacją lokalową, szczególnie po otwarciu w Mogielnicy w 1947 r. w budynku SP nr 2 Zakładu Kształcenia Nauczycieli. W 1948 r. Gimnazjum przekazano w całkowite użytkowanie budynek posądowy i zatwierdzono je oficjalnie, a w 1949 r. otrzymało ono uprawnienia szkoły państwowej. Datą przekształcenia w Państwową Szkołę Ogólnokształcącą stopnia Licealnego, zarządzeniem (nr II – 1731/50) jest dzień 14 kwietnia 1950r.
Od początku istnienia liceum jego mury opuściło ponad 2500 absolwentów. Stanowią oni podstawę mogielnickiej inteligencji, bez której nie można wyobrazić sobie właściwego funkcjonowania miasta i jego okolic.
Znaczna większość absolwentów mogielnickiego liceum to również absolwenci wielu polskich i zagranicznych wyższych uczelni, jak również szkół policealnych. Są oni obecnie nauczycielami, lekarzami, duchownymi, inżynierami, prawnikami, urzędnikami różnych szczebli z centralnym włącznie, oficerami wojska, milicji, policji, straży pożarnej, działaczami kultury, oświaty, wielu służb społecznych, a także wybitnymi rolnikami, rzemieślnikami, pracownikami handlu i usług. Są wśród nich również naukowcy pracujący w szeregu dziedzin nauki, szczególnie przyrodniczych i ekonomicznych.